Pháp nhân là gì? Quy định về điều kiện để có tư cách pháp nhân

Pháp nhân là gì? Có những loại pháp nhân nào? Các điều kiện để có tư cách pháp nhân theo quy định của pháp luật? Dưới đây là những giải đáp về vấn đề này của Luật Nhân Dân, mời các bạn cùng tìm hiểu.

Căn cứ pháp lý

Điều 74, 83 Bộ luật dân sự năm 2015

Pháp nhân là gì?

Theo quy định tại Điều 74 Bộ luật dân sự năm 2015 thì một tổ chức được coi là pháp nhân khi đáp ứng được các điều kiện sau đây:

• Được thành lập hợp pháp;
• Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ;
• Có tài sản độc lập với cá nhân, tổ chức khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản đó;
• Nhân danh mình tham gia các quan hệ pháp luật một cách độc lập.

Đó là 4 điều kiện bắt buộc có ở pháp nhân, pháp luật đã quy định rất cụ thể và rõ ràng. Nhưng trong thực tế, để phân biệt pháp nhân với các chủ thể khác rất nhiều khi nhầm lẫn, không dễ dàng.

Có những loại pháp nhân nào?

Hiện nay có thể chia pháp nhân thành hai loại: Pháp nhân thương mại và Pháp nhân phi thương mại

1. Pháp nhân thương mại:

Pháp nhân thương mại được quy định tại Điều 75 Bộ luật Dân sự 2015, theo đó:

– Pháp nhân thương mại là pháp nhân có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận và lợi nhuận được chia cho các thành viên.

– Pháp nhân thương mại bao gồm:

• Doanh nghiệp
• Các tổ chức kinh tế khác.

– Việc thành lập, hoạt động và chấm dứt pháp nhân thương mại được thực hiện theo quy định của Bộ luật dân sự 2015, Luật doanh nghiệp 2014 và quy định khác của pháp luật có liên quan.

2. Pháp nhân phi thương mại:

Pháp nhân phi thương mại được quy định tại Điều 76 Bộ luật Dân sự 2015, theo đó:

– Pháp nhân phi thương mại là pháp nhân không có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận; nếu có lợi nhuận thì cũng không được phân chia cho các thành viên.

– Pháp nhân phi thương mại bao gồm:

• Cơ quan nhà nước
• Đơn vị vũ trang nhân dân
• Tổ chức chính trị
• Tổ chức chính trị – xã hội
• Tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp
• Tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp,
• Quỹ xã hội
• Quỹ từ thiện
• Doanh nghiệp xã hội
• Các tổ chức phi thương mại khác.

– Việc thành lập, hoạt động và chấm dứt pháp nhân phi thương mại được thực hiện theo quy định của Bộ luật dân sự 2015, các luật về tổ chức bộ máy nhà nước và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Các điều kiện để có tư cách pháp nhân

Để trở thành pháp nhân thì tổ chức cần đáp ứng được các điều kiện sau:

1.  Tổ chức phải được thành lập theo quy định của pháp luật

Rõ ràng, pháp nhân không phải là một cá nhân mà phải là một tổ chức. Tổ chức này được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập hoặc cho phép thành lập và phải thành lập theo trình tự, thủ tục luật định. Do đó, tổ chức được công nhận là có tư cách pháp nhân kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận thành lập. Chính tính hợp pháp của pháp nhân giúp cho pháp nhân tham gia vào các quan hệ pháp luật và tồn tại dưới sự kiểm soát của nhà nước – phù hợp với ý chí của nhà nước

2. Tổ chức phải có cơ cấu chặt chẽ

Theo điều 83 Bộ luật hình sự 2015, pháp nhân phải là một tổ chức có cơ cấu quản lý chặt chẽ

“1. Pháp nhân phải có cơ quan điều hành. Tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều hành của pháp nhân được quy định trong điều lệ của pháp nhân hoặc trong quyết định thành lập pháp nhân.

2. Pháp nhân có cơ quan khác theo quyết định của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật.”

Do đó, để tổ chức thành pháp nhân thì tổ chức đó phải có điều lệ hoặc quyết định thành lập hợp pháp nhân. Trong đó có quy định cụ thể về tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều hành pháp nhân.

3. Tổ chức có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình

Pháp nhân là một chủ thể dân sự độc lập, để có thể thực hiện các quyền và gánh vác nghĩa vụ khi tham gia vào các quan hệ dân sự, thì pháp nhân phải có tài sản nhất định và độc lập. Tức là khối tài sản đó phải đảm bảo có đủ ba quyền năng là quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt để không bị chịu sự chi phối ràng buộc của bất kỳ thứ gì. Trách nhiệm của pháp nhân khi vi phạm nghĩa vụ không phải là do cơ quan, tổ chức khác gánh vác và các thành viên của pháp nhân chỉ phải chịu trách nhiệm trong phạm vi tài sản mình đã góp.

4. Tổ chức có thể nhân danh mình tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập

Pháp nhân là một tổ chức độc lập, được quyền giao dịch, xác lập quyền và nghĩa vụ nên bắt buộc nó có thể tự nhân danh chính mình. 

Điều kiện này cũng xuất phát từ điều kiện tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình. Việc sở hữu một khối tài sản riêng, pháp nhân có đủ khả năng để hưởng, tự mình thực hiện các quyền và chịu nghĩa vụ khi tham gia các quan hệ dân sự. Bên cạnh đó, các chủ thể thành lập pháp nhân khi thành lập đã chuyển quyền sở hữu những tài sản mà mình muốn vào khối tài sản chung, do đó cần có một sự thống nhất về mặt ý chí trong việc sử dụng khối tài sản đó. 

Trên đây là chia sẻ của Luật Nhân Dân về Pháp nhân là gì? Quy định về điều kiện để có tư cách pháp nhân. Nếu còn những vướng mắc về pháp nhân hoặc các vấn đề liên quan hãy liên hệ dịch vụ luật sư của Luật Nhân Dân để được giải đáp một cách nhanh chóng, cập nhật những quy định mới nhất của pháp luật hiện hành.